13

Początkowo zakładałem 8 rozdziałów. Pierwotny koncept musiałem jednak zmodyfikować, bo w trakcie pisania doszedłem do wniosku, że warto rozbudować tło historyczne. Głównie z myślą o czytelniku mniej zorientowanym w niuansach i ogólnie pojętej atmosferze epoki (wykoślawionej przez długie lata propagandy PRL). W efekcie struktura książki rozrosła się do 10 rozdziałów. Później względy kompozycyjne nakazały mi jeszcze rozdzielenie dwóch rozdziałów mniej więcej na pół – zrobiło się ich już 12. Ucieszyłem się, ładna liczba. Zżyłem się nawet z tą dwunastką (bo np. 12 opowiadań w Kredycie na żula czy 12 piosenek na LP Zbieram na piwo).

W trakcie prac nad przedostatnim rozdziałem okazało się jednak, że byłby on nieproporcjonalnie długi w stosunku do pozostałych. A co gorsza – całkowicie pozbawiony kompozycyjnej równowagi: długachna scena-dialog, prawie teatralna, a potem kawałek akcji zakończonej cliffhangerem. Nijak nie pasuje, więc znów modyfikacja. Rach, ciach. Na dwoje.

Ale cóż to oznacza? Podział jedenastego (czyli tego nominalnie przedostatniego) skutkuje pojawieniem się nieplanowanego dwunastego, a zatem zepchnięciem planowanego dwunastego (i definitywnie już ostatniego, wręcz jak gdyby epilogowego) dalej, na pozycję numer 13… Ale numer!

Prędko przypomniał mi się mój ulubiony pisarz, Tadeusz Konwicki, i oczywiście jego ponadczasowe sylwy. W tym konkretnie przypadku: Nowy Świat i okolice. Jest tam właśnie taki mały rozdzialik o tytule „13”. Konwicki po swojemu pisze o pechu, a częściowo i farcie, ale jednak głównie o pechu i tej prześladującej go nieustannie trzynastce. Rzuca przykładami, aż miło. Na koniec naturalnie dochodzi do swoich książek. A konkretnie do najświeższej, czyli do tej, jaką miał akurat wtedy na warsztacie (Rzeka podziemna, podziemne ptaki – była to pierwsza połowa lat osiemdziesiątych, zaraz potem zabrał się właśnie za Nowy Świat i okolice). I bez owijania w bawełnę wali, że spokojnie mógł rozczłonkować materiał na różne sposoby, że rozważał różne opcje, ale postanowił jednak skusić los, może zadrwić z tego ciągnącego się pecha i z premedytacją: szast-prast, na trzynaście! No i faktycznie, powieść Rzeka podziemna, podziemne ptaki składa się z 13 rozdziałów. Można sprawdzić, zachęcam (nie mówiąc już o tym, że warto przeczytać, bo tekst mocny i mroczny, a jednocześnie śród dzieł Konwickiego jak gdyby mniej popularny).

U mnie geneza inna, lecz efekt podobny. Wszystko wskazuje więc na to, że rozdziałów w I tomie cyklu historyczno-przygodowego będzie ostatecznie 13. Z początku trochę się wzdrygałem, choć teoretycznie przesądny nie jestem. Teraz jakby mniej mnie ta wizja poraża. Przegryzam ją. Naturalnie różnie może być, tyle razy już ciąłem i przesuwałem rozdziały, że niczego jeszcze nie mam prawa oświadczać stanowczo, niemniej… Hm. Niemniej ta trzynastka, skoro sama już na wierzch wylazła, korci jak cholera.